Üzümören, Tokat'ın Pazar ilçesine bağlı bir beldedir. Tokat il merkezine 35 km mesafede bulunan Üzümören, Pazar ilçesine 10 km mesafededir.

Tarihçe

Üzümören'in en eski isminin Dimorta olduğu bilinmektedir. Müslüman Türklerin eline geçişi sırasında bir süre "Dağ Kenarı" anlamına gelen "Nahiye-i Cebel" adıyla anılmış; daha sonra tekrar Dimorta ismi verilmiştir. Dimorta,Latince bir sözcük olup, "iki ölüsü olan yer" anlamına gelmektedir. Kasabanın eski yerleşim yeri dar bir vadi içerisinde uzanmakta, kasabaya giriş ve çıkışın yapıldığı her iki yamaçta türbeleştirilmiş iki mezar bulunmaktadır.Bu iki mezarın bölgeyi fethetmek için gelen ilk Müslümanlara ait olduğu bilinmektedir. Dimorta'da yakın tarihe kadar halkın "kilise alanı" olarak adlandırdığı arazide kilise ve manastır kalıntılarının olduğu düşünülmektedir.Geçmişte Türkler ve Rumların Dimorta'da karşılıklı hoşgörü içerisinde bir arada yaşadığı bilinmektedir.Dimorta'nın bulunduğu bölge, Dördüncü Murat döneminde "Kadı Şehri" anlamına gelen Kazabad ismiyle anılmıştır.Bu isim, Osmanlı Devleti zamanında başta İstanbul olmak üzere Mekke, Kahire, Şam ve Belgrad gibi birçok eyalette kadılık yapan ve Şeyhu'l İslamlığa kadar yükselen Muid Ahmet Efendinin ünvanından gelmektedir. Benzer şekilde Üzümören'in kuzeyinde yer alan Kazova'nın "Kadıova" anlamına geldiği tahmin edilmektedir. Osmanlı Devleti zamanında bu bölgeden çok sayıda kadı, ilim adamı ve tasavvuf bilgini yetişmiştir. Üzümören'de Danışmentliler döneminden kalma Miladi 1326 yılına ait tarihi Ulu Cami bulunmaktadır. Ayrıca eskiden harap olan ve günümüzde yok olan iki adet tekkenin varlığından da söz edilmektedir.

Coğrafya

Üzümören, Tokat il sınırları içerisinde yer alan Kazova'nın ve doğal bir göl olan Kaz Gölü'nün güneyinde yer almaktadır. Doğusunda bulunan Tokat il merkezine yaklaşık 35 km, Pazar ilçesine 10 km, kuzeyinde bulunan Turhal ilçesine 25 km ve batısında bulunan Zile ilçesine 30 km mesafededir. Beldenin rakımı 645'tir. Beldenin kuzeyinde Kazova, güneyinde ise doğu batı yönünde uzanan sıradağlar bulunmaktadır. Orta Karadeniz Bölgesinde yer alan Üzümören, Karadeniz iklimi ile İç Anadolu'nun karasal iklimine geçiş bölgesinde bulunmaktadır. Ortalama yıllık ısının kış aylarında 3-5 derece, yaz aylarında ise 13-35 derece arasında değiştiği görülmektedir. Üzümören'in yer aldığı arazi verimli olup sulama kaynağının önemli bir kısmını Yeşilırmak teşkil etmektedir. Üzümörende sulu tarım sayesinde domates, taze fasülye, biber, patlıcan, karpuz, kavun, barbunya, salatalık, lahana, vs yetiştirilmektedir.

Eğitim

Üzümören'de üç adet ilköğretim okulu, bir adet çok programlı lise bulunmaktadır. Bu okullarda yaklaşık 1250 öğrenci eğitim ve öğretim görmektedir. Beldede yer alan okulların isimleri sırasıyla Üzümören Selçuk Çok Programlı Lisesi, Üzümören Gazi Osman Paşa İlköğretim Okulu, Üzümören İbn-i Kemal İlköğretim Okulu ve çevre köylerden kasabaya taşımalı eğitimin de yapıldığı Üzümören İlköğretim Okuludur.

Kültür

Üzümören'de belediye tarafından her yıl Yağmur Duası, Domates Festivali gibi kültürel etkinlikler düzenlenmektedir. Kasabamızda yapılan yemek çeşitleri Bat,Keşkek,Ayran çorbası,yaprak sarma,dolmici,tirit,sulu köfte,mercimek pilavı başlıcala eski iymiyle dimortalılar Üzümören,

Nüfus

2023 adrese dayalı nüfus kayıt sistemine göre Üzümören'in mevcut nüfusu 3719'dur. Daha önce 6000'in üzerinde nüfusu olan Üzümören, dışarıya göç vermesi nedeniyle 2007 yılına gelindiğinde nüfusunda önemli bir azalma olmuştur. Fakat kasabada verimli toprakların değerlendirilmesi ve tarımın önem kazanmasıyla birlikte dışarıya göç azalmış ve nüfusu son yıllarda artış göstermiştir. Üzümören'in idari yapısı belediye teşkilatı ile altı mahalleden oluşmaktadır